Na przeciwległym do Fary wzgórzu wzniesiony
został klasztor O.O. Reformatów. Wzniesienie to nosi nazwę Góry Plebaniej, która swą
nazwę wywodzi od miejsca zamieszkania proboszcza. proboszcza. W XVI wieku miszczanin
Mikołaj Przybyło ofiarował proboszczowi plac przy Farze, za co otrzymał teren na
Górze Plebaniej. Z czasem powstała w tym miejscu kapliczka Matki Bożej, w 1589 roku
przebudowana na jednonawowy kościół p.w. Zwiastowania NMP. W 1626 roku sprowadzono
tutaj ojców franciszkanów reformatów.Wznieśli oni przylegający do kościoła
piętrowy klasztor z dużym wirydarzem.
Kiedy w 1866 roku nastąpiła kasata zakonu, jako odwet władz za pomoc franciszkanów w
powstaniu styczniowym, w pomieszczeniach klasztoru zorganizowano lazaret wojskowy.
Franciszkanie powrócili tu dopiero 10 lat po zakończeniu I wojny światowej. W latach
1922-1928, czyli do czasu powrotu franciszkanów, mieszkał tu ks. St. Szepietowski. Razem
z prof. T. Pruszkowskim założyli oni Towarzystwo Przyjaciół Kazimierza.
Tablica poświęcona ks. Szepietowskiemu znajduje się na zewnątrz kościoła. Zakonnicy
ponownie wypędzeni zostali po 1939 roku przez Niemców, którzy w klasztorze urządzili
placówkę gestapo. W podziemiach utworzyli więzienie, gdzie przetrzymywali i katowali
Żydów i Polaków. Ojcowie odzyskali dom już po zakończeniu wojny.
Barokowy ołtarz
pochodzi z II połowy XVII wieku i jest dziełem artysty z Puław, T. Hoffmana. Ołtarz
jest dwustronny, po drugiej stronie znajduje się chór zakonny. W ołtarzach bocznych
umieszczone są obrazy św.Antoniego, dzieło W. Jaszczołda, ucznia M. Bacciarellego oraz
patrona zakonu św.Franciszka z Asyżu.
W krużgankach zakonu znajduje muzeum, w którym zobaczyć możemy
stare księgi, obrazy, zbiory numizmatyczne i wiele innych interesujących eksponatów.
Można też wstąpić do znajdującego się obok niewielkiego sklepiku, gdzie sprzedawane
są dewocjonalia oraz leki ziołowe. Na wewnętrznym dziedzińcu (wirydarzu) możemy
obejrzeć 25-metrową studnię z kołowrotem z 1629 roku.
W ołtarzu głównym znajduje się XVII-wieczny słynący łaskami obraz Zwiastowanie pędzla miejscowego malarza Stanisława, który wzorował się na miedziorycie holenderskiego twórcy Hendricka Goltziusa. Obraz od początku był bardzo czczony, a już w 1628 komisja biskupia określiła "łaskami i cudami słynący, ozdobiony wieloma wotami ze złota i srebra". Była to kontynuacja szczególnego kultu Matki Boskiej na Plebaniej Górze. Księga cudów i łask prowadzona od roku 1621-1785 notuje 72 wydarzenia cudowne :
Kilkadziesiat cudów zanotowano w następnych latach.
W 1634 r. ciężar wotów szacowano na 30 funtów. Do 1637 r. przybyło ich o wiele więcej. Sprawiono złotą koronę na głowę na głowę Matki Boskiej i lilię do ręki Archanioła. Miała Matka Boska złote kolczyki, bransolety, kolię , naszyjnik oraz pierścienie na palcach. Wotami założony był cały obraz i ołtarz.
Wobec zbliżających się Kozaków w 1655 r. obraz i cenniejsze wota wywieziono barką i ukryto na wyspie wiślanej pod Jaruntowicami. Jednakże w 1657 r. wojska Rakoczego zrabowały ołtarzowe koszowności, klasztor zaś zniszczyły.
W 1770 obraz ozdobiono sukienką rzeźbioną z drzewa i pozłoconą. W 1794 franciszkanie ofiarowali wota Matki Boskiej na rzecz powstania kościuszkowskego - razem 38 funtów złota i srebra. W 1841 obraz otrzymał sukienki z metalu, pozłacane i srebrzone oraz złoconą koronę, przetrwały one do dziś. W 1982 r. obraz restaurowano. W 1986 roku obraz został koronowany przez kardynała F. Macharskiego.
Kult Matki Boskiej Kazimierskiej - jak ją historia nazwała - miał zawsze zabarwienie patriotyczne, od Jej opieki uzależniano losy miasta i ojczyzny. Klasztor kazimierski jest znanym ośrodkiem kultu maryjnego na Lubelszczyźnie juz prawie 400 lat.
Adres do klasztoru:
Klasztor OO.Franciszkanów
24-120 Kazimierz Dolny
Informacje na temat sanktuarium opracowałam na podstawie folderu "Franciszkańskie Sanktuarium Maryjne w Kazimierzu n/Wisłą".